Costa Rica verbouwt al meer dan tweehonderd jaar koffie en telt acht officiële koffieregio’s. Een van de opvallendste is Turrialba. Hoewel de aandacht meestal uitgaat naar het nabijgelegen en grotere Tarrazu, heeft de ‘vergeten koffieregio’ Turrialba de langste oogstperiode in het land. Door veel regenval en gunstige temperaturen kunnen koffieplanten zelfs tot tien keer per jaar bloeien. Q-grader Norman Mazel en eigenaar van Zwartekoffie Joffrey Vermeule schijnen een licht op de Costa Ricaanse koffieregio.
Costa Rica: Turrialba
Turrialba is de naam van zowel de kleine stad, de vulkaan als het district in de provincie Cartago en ligt centraal noordoostelijk richting de Caribische zee. De regio is te vinden op ongeveer anderhalf uur rijden van San José, de Costa Ricaanse hoofdstad op een hoogte van 600 tot 1400 meter boven zeeniveau. Een optimale hoogte voor het verbouwen van koffie.
Landschap en klimaat
Een aandachtstrekker in de regio is de actieve vulkaan Turrialba. Hij is maar liefst 3.340 meter hoog en rommelt regelmatig. Vanaf de top zijn zowel de Caribische Zee als de Grote Oceaan te zien. Ook vulkaan Irazú ligt nog net in de provincie en dankt de bijnaam ‘de kolos’ aan het feit dat dit de grootste en actiefste vulkaan van het land is.
Turrialba is een van de regenachtigste regio’s in heel Costa Rica. Het regent gemiddeld 2.600 millimeter per jaar. Ter vergelijking, in Nederland valt er gemiddeld 800 millimeter regen per jaar. Hierdoor is een droog seizoen niet echt van een nat seizoen te onderscheiden. De regenval draagt bij aan een koffieproductie van hoge kwaliteit. Ook de temperatuur, gemiddeld 21,5 °C is gunstig. Koffie groeit het beste bij een gemiddelde temperatuur van 18 tot 21 °C.
Oogst en plantages
Door het gunstige microklimaat is de oogstperiode in Turrialba een stuk langer dan in andere Costa Ricaanse koffieregio’s. De oogst begint al in juni en gaat door tot januari/februari. De koffiebonen zijn gemiddeld groter dan gewoonlijk en de koffieplanten kunnen wel tot tien keer per jaar bloeien. Dat maakt het verbouwen van koffie in deze regio arbeidsintensief: koffieboeren moeten soms wel tien keer langs dezelfde koffiestruik.
Er zijn ongeveer 2.400 koffieproducten in Turrialba, die ruim vijf procent van de Costa Ricaanse koffie verbouwen. Costa Rica telt zo’n 340 miljoen koffieplanten, waarvan er meer dan zeventien miljoen planten in Turrialba staan. Het land kent een specifieke manier van het wegen en meten van de koffie. Dit wordt niet gedaan op basis van gewicht, maar op basis van volume. Wanneer de bes rijp wordt geplukt, is deze groter en zwaarder, waardoor de boer er een hogere prijs voor krijgt. Een goede methode om boeren aan te sporen nauwkeurig te plukken!
Variëteiten
Van oudsher wordt er veel caturra en catuaí verbouwd. Andere variëteiten zijn venecia, costa rica 95, T5296, obatá en centroamericano (een kruising tussen T5296 en de Ethiopische rumi sudan). De T5296, Venecia en costa rica 95 variëteiten zijn ontwikkeld in het onderzoeksinstituut CATIE, dat in Turrialba zelf ligt.
Het is interessant dat in Costa Rica het verbouwen van robusta bij wet verboden is. De Costa Ricanen willen het van oudsher hoge kwaliteitsimago niet aantasten. Door klimaatveranderingen en arabica-variëteiten die hun kracht verliezen, groeit echter de interesse voor het introduceren van de robusta. Hoewel de voorstanders nog in de minderheid zijn, vinden de eerste testen met robusta al plaats.
Smaakprofiel
Door de Turrialba-vulkaan is de grond rijk aan magnesium, calcium en zink: allemaal essentiële voedingsstoffen voor planten. De vulkaan heeft dan ook een positieve invloed op de smaak van koffie. De body is meestal vrij licht en zacht, de aciditeit normaal tot mild en het aroma soepel. Het merendeel van de koffie is traditioneel gewassen. Daarnaast wint honey processing, de Costa Ricaanse variant op het Braziliaanse pulped natural, aan populariteit, mede om meer smaakonderscheid en -verfijning te creëren.
Norman Mazel is een dubbel gecertificeerde Q-grader (voor arabica en robusta). Hij is geïntrigeerd door de vele variëteiten van koffie en al een tijdje bezig om ze ‘allemaal’ in één groot overzicht te zetten. Een ander project is het maken van een overzichtelijk schema van de uiteenlopende (variaties op) verwerkingsmethoden.
Joffrey Vermeule is eigenaar van Zwartekoffie waarmee hij direct koffie inkoopt van boeren uit de Turrialba-regio. Joffrey woonde zelf twee jaar in Turrialba met zijn vrouw en twee kinderen. In die tijd ontdekte hij dat de ‘vergeten’ regio goede koffie produceerde. Nu koopt Joffrey vanuit Nederland van achttien verschillende boeren koffie in en dat aantal groeit ieder jaar.
koffieTcacao 32
Deze allereerste editie van de rubriek Koffieregio stond in koffieTcacao 32. In deze herfsteditie doet Willem Boot een boekje open over die nieuwe F1-hybride superkoffies en hoe zij de toekomst van arabica veilig moeten stellen. Ook vertellen Chocolatemakers Rodney Nikkels en Enver Loke vurig over de zoektocht naar een onafhankelijke cacaoketen. En we nemen in Amerongen een kijkje in de grote fabriek van Moccamaster, waar al 55 jaar dagelijks met de hand (en uiterste precisie) alle onderdelen van het iconische koffiezetapparaat in elkaar worden gezet.
