Jaarlijks gooien we in Nederland ongeveer 300 miljoen kilo koffiedik weg. Zonde, vinden deze vier ondernemers. Stuk voor stuk laten ze zien hoe waardevol koffie-afval kan zijn.
1. Rotterzwam: van koffiedik naar zwam naar bitterbal
Siemen Cox, oprichter van Rotterzwam, kweekt oesterzwammen op koffiedik. “Het idee van paddenstoelen kweken op koffiedik circuleert al een tijd”, vertelt Siemen. Hij weet nog goed waar hij zelf het idee voor het eerst hoorde. “Tijdens een cursus permacultuur in Portugal, waar we het boek Blauwe Economie van Gunter Pauli lazen. Gunters inspiratie voor dit boek was een Chinese hoogleraar biologie, Shu Ting Chang, die ontdekte dat paddenstoelen goed groeien op koffieresten. Sindsdien is het kweken van oesterzwammen op koffiedik het paradepaardje van de blauwe economie geworden.”
Siemen sloot zich aan bij de wereldwijde kweekbeweging en draagt nu bij aan het verspreiden van kennis hierover in Nederland. Met zijn team leidt hij vanuit Rotterdam andere ondernemers op om ook te kweken. “Wij gaan onze oesterzwammen niet naar Amsterdam vervoeren; dat moet lokaal en decentraal gebeuren.” Rotterzwam maakt van de oesterzwammen kroketten en bitterballen en samen met Vet & Lazy maken ze bovendien een oesterzwambiertje. “De mogelijkheden zijn eindeloos.”
2. Biobased producten van Coffee Based
Marjet Breuren-de Jong haalt met Coffee Based landelijk koffieresten op van kantoren om er mooie producten van te maken. Van onderzetters voor een afstudeerproject naar inmiddels notitieboeken, plantenpotten, koffiebekers en meer. Sinds 2015 timmert Marjet aan de weg met koffiedik. “Het begon tijdens een minor ondernemerschap tijdens mijn studie productdesign, toen Lisanne Addink, inmiddels mijn compagnon, vanuit haar bedrijf VerdraaidGoed een lezing gaf over het omzetten van afvalstromen in nieuwe producten. We kregen de opdracht om in een week tijd een product te maken en te verkopen.
Benieuwd naar wat jij zelf kunt doen met koffiedik? Met deze 8 praktische tips verminder je je dagelijkse verspilling van koffie en thee en geef je jouw restafval een tweede leven.
In de ochtend zag ik alle studenten aan een kopje koffie zitten en zag potentie: koffiedik is in groten getale voorhanden, roept goede associaties op en komt bovendien vrij als een separate afvalstroom.” Aan het einde van die week had Marjet onderzetters en drie belangrijke aandachtspunten: “De geur, kleur en structuur van de koffie moest beter terug te zien zijn in het product.” Inmiddels is dat goed gelukt. Coffee Based werkt constant aan het verbeteren van de recepturen, waarbij het doel is: zoveel mogelijk koffie erin.
3. Caffe Inc.
Josephine Nijstad en Evaluna Marquez Salazar fuseerden hun start-ups om onder de naam Caffe Inc. verder te experimenteren met het gebruik van olie en kleurstoffen uit koffiedik. “Van al die honderden miljoenen kilo’s koffiedik die we jaarlijks in Nederland produceren, kun je allemaal mooie dingen maken”, vertelt Josephine enthousiast.
De dames halen olie en vervolgens kleurstoffen uit koffiedik. De olie is geschikt voor gebruik in producten als gezichtscrème en met de kleurstoffen is het ze gelukt om textiel te kleuren.
“Het leuke aan de circulaire economie is dat je elkaar kunt aanvullen en daarmee grondstoffen optimaler kunt gebruiken. Het residu dat wij overhouden na het onttrekken van olie en kleurstoffen is bijvoorbeeld weer een hele mooie grondstof voor partijen als Coffee Based.”
Lees elke editie inkoffieTcacao magazine alles over koffie, thee en cacao. Duik in handige reviews & tutorials, blijf up-to-date over de nieuwste gear en ontdek hotspots van over de hele wereld. Je wordt al abonnee vanaf €29,95 per jaar!
4. Pyropower: energie opwekken uit koffiedik
Energie opwekken uit koffieresten. Een tien-koppig team van knappe koppen aan de TU Delft en de Universiteit Wageningen laat zien dat deze schone manier van energie produceren lukt met gebruik van pyrolyse. “Dat betekent in principe dat je iets verbrandt zonder zuurstof: je carboniseert het. Dat is heel gunstig, want bij afwezigheid van zuurstof vormt er geen CO2. De koolstofdioxide blijft vastzitten en komt niet vrij in de atmosfeer”, vertelt Thomas Merdassi, mede-oprichter van Pyropower.
“We ontdekten dat nat koffiedik wordt gezien als afval, maar in droge vorm als een herbruikbare bron. […] We carboniseren het droge koffiedik, wat een hoop warmte-energie produceert. Daar drogen we vervolgens meer koffiedik mee. Dit levert ook nog het bijproduct biochar op: verkoolde koffiedik. Dit kan weer toegepast worden in veel verschillende dingen, zoals bodemverbeteraar, vulstof voor bioplastic of waterfiltratie-technologie.”
